انشا در مورد فشار خون

تعریف فشار خون :

خون بعلت داشتن نیرو ( فشار ) در شریانهای اعضاء بدن جاری می شود و مواد غذایی و اکسیژن را به قسمتهای مختلف بدن میرساند و هم چنین مواد زاید را از بافتها دور می کند . این نیروکه توسط ضربان قلب ودر اثر برخورد خون به جدار شریان بوجود می آید  فشار خون نامیده می شود . فشار خون در دو سطح اندازه گیری میشود ، یکی در زمانی که قلب منقبض می شود و خون وارد سرخرگ ها می شودودر این حالت فشار خون به حداکثرمقدارخود میرسد که به آن فشار حداکثر یا سیستول یا ماکزیمم می گویند ، و دیگری در زمانیکه قلب در حالت استراحت است و در اینحالت فشار خون به حداقل مقدارخود میرسد که به آن فشار حداقل یا دیاستول یا می نیمم می گویند.واحد اندازه گیری فشارخون میلی متر جیوه است. متوسط فشار ماکزیمم در حدطبیعی120 میلیمتر جیوه و متوسط فشار می نیمم در حدطبیعی80 میلیمتر جیوه است . این دو سطح فشار خون به صورت یک کسر مانند 80/120 نشان داده می شودکه عدد فشارخون ماکزیمم در بالای کسر و عدد فشارخون می نیمم در پایین کسر قرار می گیرد.

تقسیم بندی فشار خون :

فشار خون طبیعی برای افراد بالغ کمتر از 90/ 140 میلیمتر جیوه است. یعنی هم فشار ماکزیمم باید کمتر از 140 میلی متر جیوه باشدو هم فشار می نیمم باید کمتر از 90 میلی متر جیوه باشد. اگر فشار خون ماکزیمم 140 میلی متر جیوه و بیشترویا فشارخون می نیمم 90 میلیمتر جیوه و بیشتر باشد، بعنوانفشار خون بالا محسوب می شود . در مواردی که فشارخون ماکزیمم در یک گروه و فشارخون می نیمم در گروه دیگر قرار می گیرد،فشارخون را در گروه بالاتر دسته بندی می کنیم.به عنوان مثال اگر فشارخون ماکزیمم 145 میلی متر جیوه و می نیمم 86 میلی متر جیوه باشد، فشارخون رادر گروه فشارخون بالا قرار می دهیم.البته فشار خون باید در چند نوبت و در چند موقعیت اندازه گیری شود و سپس بر اساس میانگین اعداد بدست آمده قضاوت گردد .

 

انواع فشار خون بالا:

علت 90 الی95درصد فشار خون بالادر افراد مبتلا ناشناخته است که به این نوع فشار خون بالای اولیه گفته می شود . اگر علت فشار خون بالا شناخته شده باشد ، مثلا به علت بیماریهای کلیه ، بیمــــاری غده فوق کلیوی یا مصرف قرصهای ضد بــارداری و …..باشد آنرا فشار خون بالای ثانویه می نامند. این نوع حدود 5 الی10درصد بیماران مبتلا به فشارخون بالا را شامل می شود.

 

 

عوامل خطرزمینه ساز(مستعد کننده) فشار خون بالا:

همانطور که ذکر شد بیماری فشار خون بالای اولیه علت مشخصی ندارد ولی عوامل زیر احتمال ابتلاء به این بیماری را افزایش می دهند :

1-ارث : در برخی خانواده ها استعداد ابتلاء به بیماری فشار خون بالا وجود دارد . یعنی اگر والدین ، خواهر و یا برادر مبتلا به فشار خون بالا باشند، احتمال ابتلاء به فشار خون بالا در فرد زیاد است .

2-جنس : شیوع فشار خون بالا در مردان جوان و میانسال بیشتر از زنان جوان و میانسال (تا 50 سال )است اما در سنین بالاتر این اختلاف کم می شود .

3-سن : با افزایش سن شیوع فشار خون بالا نیز افزایش می یابد .

4- افزایش چربی خون

5-مصرف سیگار و سایر دخانیات

چربی خون بالا و مصرف دخانیات اگر چه بطور مستقیم موجب افزایش فشار خون نمی شوند   اما در دراز مدت بعلت ایجاد بیماری تصلب شرائین (سختی جدار رگها) باعث تشدید فشار خون بالا می گردند .

6- چاقی : احتمال ابتلا به بیماری فشار خون بالا در افرادیکه چاق هستند بیشتر است.

7- بیماری قند ( دیابت ) : در صورتی که مقدار قند موجود در خون بالاتر از حد طبیعی باشد، فردمبتلا به بیماری دیابت است واز عوارض مهم آن  بیماری قلبی - عروقی، فشار خون بالا ،  اختلال بینایی و آسیب کلیه می باشد .

8-کم تحرکی و نداشتن فعالیت جسمانی: کم تحرکی از راههای مختلف می تواند زمینه ساز فشار خون بالا باشد ، از جمله کم تحرکی می تواند منجر به چاقی شده و چاقی یک عامل خطر زمینه ساز فشار خون بالا است .

9- حساسیت به نمک :دربعضی ازافراد مصرف زیاد نمک(کلرورسدیم) ‌همراه با افزایش فشارخون خواهد بود و کاهش مصرف نمک رژیم غذایی در تنظیم فشار خون تائیر زیادی دارد.

10-فشارهای روحی و عصبی: اگرچه تحقیقاتی وجود دارد که تا“ثیرفشار های روحی و عصبی در افزایش فشارخون را نشان می دهد، اما شواهد مذکور برای تایید قطعی این رابطه کافی نیست.

        توجه:افرادی که یکی از شرایط بالا را داشته باشند ، جزء افراد در معرض خطر ابتلاء به فشارخون بالا محسوب می شوند.

علائم بیماری فشار خون بالا:

افرادیکه مبتلا به فشار خون بالای اولیه هستند،ممکن است سالها بدون علامت باشنـد و از بیماری خود اطلاعی نداشته باشند و زمانی دچار علائمی مثل سردرد ، تاری و اختلال دید ، درد قفسه سینه ، سرگیجه و تنگی نفس به هنگام فعالیت می شوند که دچار عوارض فشار خون بالا شده اند.

در واقع این علائم ،علائم عوارض فشارخون بالاست.لذاتنها راهی که میتوان به آن پی برد ، اندازه گیری فشار خون بوسیله دستگاه فشار سنج است .

عوارض بیماری فشار خون بالا:

فشار خون بالا سبب آسیب به کلیه(نارسائی کلیه) ،چشم(اختلال بینائی) ، قلب(سکته قلبی) و مغز(سکته مغزی) می شودوبه همین دلیل  فشار خون بالا بیماری خطر ناکی به حساب می آید .

درمان بیماری فشار خون بالا:

فشارخون بالای اولیه درمان قطعی نداردواحتمال بهبودی کامل بسیارنادراست، امااگرفشارخون بالابه موقع تشخیص داده و درمان شود و بیمار بطور مرتب تحت مراقبت باشد، قابل کنترل است و می توان از  عوارض آن پیشگیری نمود.در فشارخون بالای ثانویه اگر علت و بیماری که سبب ایجاد فشارخون بالا شده است درمان شود،در اکثر موارد فشارخون به وضع طبیعی برمی گرددو بیمار بهبود می یابد.

شیوه های درمان فشار خون بالای اولیه عبارت است از :

درمان غیر دارویی :مراقبت های غیر داروئی شامل تغییر شیوه های زندگی است. اگرچاقی وجود دارد می توان با انتخاب رژیم غذایی وفعالیت بدنی مناسب وزن را کاهش داد . با کاهش وزن، فشار خون نیز به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.محدودیت مصرف نمک ،فشارخون را تا حدودی پائین می آورد ، بنا بر این باید از خوردن غذاهای شور پرهیز نمود . ترک سیگار و ورزش منظم روزانه در کنتـــرل فشار خون بالا موثر است .

درمان دارویی :

در بعضی از بیماران با وجود رعایت درمان غیر دارویی فشار خون تا حد مطلوب کاهش نمی یابد و لازم است برای تنظیم فشار خون بالا از دارونیز استفاده شود.دارو توسط پزشک تجویز می شود. داروها ممکن است عوارضی مثل سرگیجــــه ، خواب آلودگی ، تنگی نفس شدید ، طپش قلب ، تهوع ، استفراغ و حساسیت ایجاد کنندکه باید در سیر درمان بیمار به آنها توجه داشت و در صورت مشاهده عوارض نامبرده ،بیمار را به موقع به پزشک ارجاع داد تا مقدار دارو را کاهش دهد و یا در صورت لزوم مصرف داروی مورد نظر را قطع کند و داروی جدیدی تجویز کند .

        توجه داشته باشید که :

1-      عوارض جانبی داروها به معنی عوارضی است که فقط ناشی از مصرف داروست و باید  اولا“ فرد قبلا “ این علائم را نداشته باشد و ثانیا“ عوارض آن بیش از یکبار ظاهر شود .

2-      مصرف دارو طبق نظر پزشک به مدت طولانی برای بیماران ضروری است .

وظایف بهورزدر برنامه پیشگیری و کنترل فشار خون بالا:

1-غربالگری

2-ارجاع

3-پیگیری و مراقبت

4-آموزش

5- ثبت اطلاعات

غربالگری :

برای تشخیص به موقع فشار خون بالاباید یک برنامه غربالگری جمعی برای جمعیت تحت پوشش اجراگردد. در ابتدا لازم است اسامی ومشخصات کلیه افراد 30 ساله و بالاتر(این گروه سنی بیشتر در معرض ابتلابه فشارخون بالا هستند) را از پوشه خانوار استخراج نموده و درفرم غربالگری فشار خون بالا ثبت نمایید . قبل از اجرای برنامه غربالگری و هم چنین در حین برنامه بایستی برنامه آموزش همگانی در خصوص بیماری فشارخون بالا ، اهمیت این بیماری و عوارض ناشی از آن ،تشخیص و درمان بموقع و مراقبت از بیماری،عوامل و رفتارهای خطرزا اجراء کنید. این کار قطعا“ تاثیر مثبت در مراجعه افراد واجد شرایط خواهد داشت.سپس باید طبق برنامه ریزی انجام شده توسط کاردان مرکز ،روزانه (بر حسب تعداد تعیین شده) از افراد واجد شرایط برای انجام غربالگری دعوت بعمل آورید.ضمنا“بایستی مواردی که لازم است قبل از اندازه گیری فشارخون رعایت شود(به نکات مورد توجه در اندازه گیری فشارخون مراجعه شود) ،قبل از مراجعه به تمام افراد واجد شرایط آموزش دهید.پس از مراجعه فرد واجد شرایط به خانه بهداشت ، می بایست با رعایت تمام شرایط قبل و حین اندازه گیری فشارخون نسبت به اندازه گیری فشارخون اقدام ودر فرم غربالگری فشارخون ثبت نمایید( به صفحه 15 مراجعه کنید).این فعالیتها حتی الامکان باید در خانه بهداشت انجام شود.

        توجه :مدت غربالگری 6 ماه در نظر گرفته شده است.

افــرادی که پس از تکمیل فرم غربالگری فشار خون بالا ، بعنوان فرد سالم شناخته شده اند ،     می بایست هر سه سال یکبار به همراه سایرافرادی که به سن 30 سالگی می رسند،طبق دستورالعمل مجددا“ در غربالگری بعدی شرکت داده شوند و فرم غربالگری فشار خون بالا برای آنها تکمیل شود .

 ارجاع به پزشک 

1-بعد ازتکمیل فرم غربالگری برای هر فرد ، اگر فرد دارای میانگین فشار خون ماکزیمم 140 میلمترجیوه و بیشتر و یا فشار خون می نیـمم 90 میلی متر جیوه و بیشتر باشد، او را بمنظور تا“ییدبیماری فشارخون بالابه پزشک ارجاع غیر فوری دهید .

2-بعد از پایان مدت غربالگری، لازم است فشارخون افراد 30 ساله و بالاتر سالم در هر مراجعه به خانه بهداشت با رعایت 5 دقیقه استراحت کامل اندازه گیری شود (در صورتی که فاصله مراجعات بیشتراز 3 ماه باشد).اگرفشار خون ماکزیمم 140 میلیمتر جیوه و بیشترویا فشار خون می نیمم 90 میلی مترجیوه وبیشتر باشد، مجددا“بعد از 5 دقیقه استراحت فرد، فشارخون رادریک نوبت دیگر       اندازه گیری کنیدودردفترثبت نام بیماران یادداشت نمائیدوبعد بر اساس نتیجه میانگین فشار خون ، برای ارجاع غیر فوری به پزشک تصمیم بگیرید.

3-درزمان غربالگری و یادر هرمراجعه به خانه بهداشت، اگرمیانگین فشارخون ماکزیمم170     میلی متر جیوه یا بیشتر باشد،فرد را ارجاع فوری دهید.

4-اگر فردی با یکی از علائم سردرد شدید، سرگیجه ،گیجی،خواب آلودگی ، تاری و یا اختلال دید ، تنگی نفس ناگهانی و درد قفسه سینه مراجعه کند،فشارخون او را اندازه بگیرید،اگر فشارخون ماکزیمم 140 میلی متر جیوه یا بیشترو یا فشارخون می نیمم 90 میلی مترجیوه و بیشتر بود او را به پزشک ارجاع فوری دهید.

5-اگر بیمار مبتلا به فشارخون بالابا یکی از علائم سردرد شدید، سرگیجه ،گیجی،خواب آلودگی ، تاری و یا اختلال دید ، تنگی نفس ناگهانی و درد قفسه سینه مراجعه کند،او را ارجاع فوری دهید.

6-بیماران مبتلابه فشار خون بالا باید طبق نظر پزشک مراقبت شوند و اگر پزشک دستور خاصی برای پیگیری نداشته باشد، هر سه ماه یکبار بیمار رابرای مراقبت ارجاع غیر فوری دهید .

7- فشار خون بیماران تحت درمان باید کنترل شده باشد( فشارخون هدف، فشارخون کمتر از 140 بر روی 90 میلیمتر جیوه است، مگر در موارد خاص که ممکن است طبق دستور پزشک فشارخون هدف برای بیمار کمتر از مقدار تعیین شده باشد) . اگر در زمان مراقبت بیماران فشار خون ماکزیمم 140 میلیمتر جیوه و بیشترو یا فشار خون می نیمم 90 میلیمترجیوه و بیشتر باشد ، بیمار را به پزشک ارجاع غیر فوری دهید . در بیماران یک بار اندازه گیری فشار خون برای ارجاع به پزشک کافی است .

        توجه:فرم ارجاع فوری می بایست در دو برگ تهیه شود.در این مورد بیمار را توجیه کنید تا حتما“ از پزشک بخواهد پس از پایان اقدامات، نتایج را در فرم ارجاع ثبت کند و برگه دوم فرم ارجاع ،توسط بیمار به خانه بهداشت عودت داده شود.

پیگیری و مراقبت بیماران

مشخصات بیماران مبتلا به فشارخون بالای شناخته شده قبلی و بیمارانی که پس از تکمیل فرم غربالگری فشار خون بالا ، شناسایی و به پزشک ارجاع داده شده اند و بیماری آنان مورد تائید قرار گرفته است را در فرم مراقبت بیماران مبتلا به فشار خون بالا (به صفحه 23 مراجعه کنید)و فرم پیگیری بیماران (به صفحه26 مراجعه کنید) وارد نمائیدو یک دفترچه مراقبت بیماران مبتلا به  فشارخون بالا برای هر بیمار تنظیم کنید.

- افراد بیمار بطور معمول باید حداقلماهی یکبار توسط بهورز و سه ماه یکبار توسط پزشک پیگیری و مراقبت شوند . در شرایط خاص ممکن است طبق دستور پزشک زمان پیگیری و مراقبت کوتاهتر شود .

        توجه : در هر بار مراقبت بیماران ،لازم است فشار خون و وزن را اندازه بگیرید  ، در زمینه مصرف بموقع دارو و مراقبتهای غیر دارویی آموزش دهید و در صورت نیاز، بیمار را به پزشک ارجاع دهید . در صورتیکه افراد بموقع برای مراقبت مراجعه نکنند بعد از گذشت 3 روز از تاریخ مقرر بایستی تحت پیگیری قرار گیرند .

آموزش

آموزش در مورد بیماری فشارخون بالا در چهار مرحله صورت می گیرد:

-آموزش توجیهی قبل از غربالگری برای عموم مردم

-آموزش حین غربالگری برای مراجعه کنندگان به خانه بهداشت

-آموزش در مراقبت ها و بازدید ها برای بیماران و خانواده آنها

-آموزش مستمربرای عموم مردم 

از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از فشار خون بالا، آموزش همگانی و تشویق مردم به اجرای موارد زیر می باشد :

1-از مصرف نمک زیاد پرهیز شود .

2-از پرخوری و مصرف غذاهای پرچربی خود داری  و در نتیجه از چاقی پیشگیری شود.

3-از مصرف دخانیات پرهیز شود و در صورت مصرف دخانیات هرچه سریعتر برای ترک     برنامه ریزی گردد .

4-فعالیت بدنی و ورزش مداوم و منظم افزایش یابد .

5-افراد سالم حداکثر هر سه سال یکبارحتما“ فشار خونشان را اندازه گیری نمایند .

توصیه های لازم به بیمار جهت اصلاح شیوه  زندگی ( مصرف دخانیات ، کم تحرکی ، تغذیه نامناسب )

1-      راهنمای تغذیه 

- خوردن سه وعده غذا به مقدار متعادل بهتر از خوردن یک وعده غذا اما به مقدار زیاد است . ولی باید به یاد داشته باشید که نوع غذا خیلی مهمتر از مقدار آن است و بطور کلی غذاهای مصرفی باید متنوع وشامل انواع گوناگون موادغذائی باشند.

-  از مصرف زیاد نمک خوداری کرده و از گذاشتن نمکدان سر سفره پرهیز کنید .

- غذاهای کم چربی را انتخاب کنید وغذارا بیشتر به صورت آب پز ، بخار پز یا کبابی تهیه کنید وحتی المقدور از خوردن غذاهای سرخ کرده خود داری کنید .

-  سعی کنید لبنیات کم چربی ، گوشت کم چربی و مرغ بدون پوست مصرف کنید .

- از سبزیجات ، سالاد و میوه جات به مقدار زیاد مصرف کنید .

- غذاهای نشاسته ا ی مثل نان ، ماکارونی ، دانه های غلات با پوست و سیب زمینی به مقدار متعادل مصرف کنید .

- از مصرف نوشابه های گازدار شیرین اجتناب کنید .

-  مصرف شکر ، شیرینی ، شکلات ، کیک و بیسکویت را شدیدا“ کاهش دهید .

-  بجای کره ، روغنهای جامد و یا دنبه از روغنهای مایع استفاده کنید .

-  گوشت، امعاء و احشاء ( جگر ، مغز ، دل ، قلوه )‌و کله و پاچه را کمتر مصرف کنید .

- مصرف زرده تخم مرغ را محدود کنید  ( حداکثر 3 عدد در هفته ).

- حبوبات مثل عدس ، لپه و لوبیا را بیشتر مصرف کنید .

-  حتی الامکان نان تهیه شده از آرد سبوس دار مصرف کنید .

2-راهنمای ترک سیگار

برای کمک به فرد سیگاری به او بگوئید : 

- ترک ، کار دشواری نیست .

-  عـلائم ترک 2-1 هفته باقی میماند که ممکن است آزار دهنده باشد.

- اکثر افرادیکه مصرف سیگار را ترک کرده اند در همان هفته اول و ما بقی در طول سه               ماهه اول به مصرف مجدد سیگار رو می آورند که ممکن است به دلایل شرایط پیش بینی نشده یا فشار های روانی شدید باشد .

- بخـــــاطر داشته باشید سیگار کشیـدن یک عادت است ، عادتی که میتوان آن را کنار       گذاشت .

-  به یاد داشته باشید اکثر افراد سیگـــاری  پس از چندین بار تلاش ، موفق به تـــرک می شوند.

- ترک سیگار دارای مراحل زیر است :

1- برای ترک تصمیم بگیرید.

2- هر شب قبل از خواب به یکی ازدلایل ترک خود فکر کنید(‌مثلا“ برای بهبود سلامتی ، برای بهتر شدن ظاهر ،…).

3- یک برنامه نرمشی – ورزشی را آغاز کنید ، مایعات بیشتری مصرف کنید ، استراحت کنید ، از خستگی بپرهیزید.

4- هیچوقت به این فکر نکنید که هرگز سیگار مصرف  نخواهید کرد . فقط به فکر تعیین  یک روز برای ترک کردن  باشید.

5- از یــکـی از دوستانتان که او هم سیگار مصرف می کند بــخواهـید که با هم برای ترک مصرف سیگار برنامه ریزی کنید و پول سیگار روزانه تان را پس انداز  کنید.

6- یک تاریخی برای ترک انتخاب کنید و روز ترک را  به کلیه افراد خانواده ، دوستان و اطرافیان اطلاع دهید .

7- در روز ترک به خودتان بگوئید امروز سیگار مصرف نمی کنم و اینکار را انجام دهید.

8- لباسهای خود را تمیز کنید تا از بوی بد سیگار خلاص شوید .

9- عادت تغذیه ای خود را تغییر دهید تا به کاهش تعداد مصرف سیگار کمک کند،برای مثال شیر بنوشید.

10- در موقع میل به مصرف سیگار بجای آن یک لیوان آب بنوشید یا میوه میل کنید.

11- در طول روز خود را مشغول کنید .

12- از افراد خانواده کمک بخواهید.

3-راهنمای ورزش

- تمام ورزشها برای بدن مفید هستند ولی بهترین ورزش برای قلب ، ورزشی است که استقامت بدن را افزایش دهد . ورزشـــهایی استقامت بدن را زیاد می کنند که در آنهاحرکات بدنی بطور پیاپی برای مدتی ادامه داشته باشند مثل راه رفتن سریع ، دویدن ، شنا ، دوچرخه سواری و طناب زدن .

- حـــرکات موزون و ملایم بهترین نوع ورزش هستند، مانند دوچرخه سواری ، شنا ، راه پیمایی و طناب زدن

- باید به خاطر داشت که ورزش نکردن و فعالیت بدنی کم یکی از عوامل موثر در ابتلاء به بیماری قلبی است .

- سعی کنید فعالیت بدنی جزئی از زندگی روزانه باشد .

- باید به یادداشت که ورزش به آرامی شروع شود و بتدریج افزایش یابد .

- به انــدازه ا ی ورزش کنید که احساس خستگی مطبوعی در شما بوجود آیـــد ، نه به اندازه ای که از پا بیافتید . سطح مطلوب ورزش یعنی اینکه درحین ورزش ضمن نفس نفس زدن بتوان صحبت کرد .

-        هـمیشه  قبل از شروع ورزش ، خود را با حرکات ورزشی ملایم و نرمش گرم کنید.

- برای خاتمه ورزش ، بطور ناگهانی ورزش را تمام نکنید . سعی کنید برای چند دقیقه با حرکات ملایم تر به ورزش ادامه دهید .

- تا یک ساعت بعد از صرف غذا ورزش را شروع نکنید .

- درد عضـلات در حیــــن ورزش را  نــــادیده نگیرید . در واقع “ بدن “  می گوید    “ ورزش کافی است ! “  .

- بهتر است حداقل هفته ای 3 روز و روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی انجام شود.در صورتیکه نتوانید یکجا 30 دقیقه فعالیت کنید می توان فعالیت بدنی را در طول روز به 3 نوبت10 دقیقه ای تقسیم کرد.

نکات مورد توجه در اندازه گیری فشار خون

برای اندازه گیری فشار خون از دستگاهی بنام فشار سنج استفاده می شود که فنری یا جیوه ا ی است . برای سهولت حمل و نقل و سهولت کار بیشتر از نوع فنری استفاده می شود . فشار سنج از یک بازو بند ، یک پمپ و یک ستون درجه بندی شده که جیوه در آن حرکت می کند و یا صفحه مدرج که با فنر کار می کند تشکیل شده است .

نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون شخص باید از مصرف چای وغذا، سیگار کشیدن و فعالیت خودداری کرده و در صورتیکه مثانه وی پر باشد باید آن را خالی نماید. شخص باید 5 دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون استراحت کامل نماید و بدون اضطراب ، هیجان و درد باشد . محل اندازه گیری فشار خون باید به حد کافی آرام و دارای هوای مطلوب باشد .

بــرای اندازه گرفتن فشار خون ،فرد را روی تخت معاینه بخوابانید یا روی صندلی بنشانید  .  بـــازوی راست  باید کاملا“ لخت باشد(معمولا“ از دست راست فشارخون را اندازه می گیرند) بنابر این  آستین لباس را تا بالای بازو  بالا بزنید و اگر نمی توان آستین را بالا زد یا لباس فرد را درآورد بهتر است در صورتی که لباس نازک باشد زیر بازوبند بماند ، تا اینکه لباس را طوری بالا بزنیم که بازو را تحت فشار قرار دهد . دست راست فرد را روی میز قرار دهید و به هیچ وجه نباید بازوی بیمار آویزان باشد. اگر فرد روی تخت خوابیده است دست وی باید کنار بدن قرار گیرد.  سپس فشار خون او را به ترتیب زیر اندازه بگیرید :

دستگاه فشار سنج را نزدیک بازویی که می خواهید فشار خون را اندازه بگیرید قرار دهید . فاصله گیرنده فشار خون با دستگاه نباید بیش از یک متر باشد . بازو بند را دو تا سه انگشت بالای آرنج به بازو بسته و وسط کیسه لاستیکی داخل بازو بند را حتما“ روی سرخرگ بازویی قراردهید . اگر هوایی درون کیسه لاستیکی بازو بند باشد بوسیله پیچ تنظیم هوای دستگاه، این هوا را تخلیه کنید . سپس نبض مچ دست راست(دستی که فشارآن را اندازه می گیرید) فرد را با یک دست حس کرده با فشارهای متوالی که با دست دیگر به پمپ وارد می کنید کیسه لاستیکی درون بازوبند را آنقدر باد کنید تا حدی که دیگر نبض احساس نگردد و سپس پمپ کردن را به اندازه 30 میلی متر جیوه بعد از قطع نبض ادامه دهید . به صفحه مدرج دستگاه نگاه کرده و به آرامی با پیچاندن پیچ تنظیم هوای دستگاه، هوا را از کیسه لاستیکی خارج کنید بطوری که جیوه در لوله مدرج فشار سنج ( در دستگاه جیوه ا ی ) یا عقربه ( در دستگاه عقربه ا ی ) بطور آهسته پایین بیاید . البته در تمام این مدت نبض باید کنترل شود . عدد اولین احساس دوباره نبض را بخاطر سپرده و در اولین فرصت یادداشت نمایید. به این عدد فشار سیستول یا ماکزیمم ( حداکثر) می گویند .

برای اندازه گیری دقیق تر فشار خون ، اندازه فشار خون دیاستول یا می نیمم  ( حداقل ) نیز گرفته می شود که در این مورد باید از گوشی استفاده شود .بعد از رعایت شرایط اندازه گیری و بستن بازو بند پس از لمس نبض در گودی بین بازو و ساعد ، صفحه گوشی را در آن محل گذاشته و گوشی را در گوش قرار دهید وعمل اندازه گیری  را تکرار نمایید . بطوریکه دستگاه را تا 30 میلیمتر جیوه پس از قطع نبض باد کنید و بتدریج پیچ تنظیم هوا را باز کنید و به صفحه مدرج دستگاه نگاه کنید، اولین صدای نبض که با گوشی به گوش می رسد فشار خون ماکزیمم(حداکثر) است ، عدد آن را بخاطر بسپارید ، دیگر پیچ دستگاه را دست نزنید  احســـاس می کنید که در یک لحظه صدا قطع می شود و دیگر شنیده نمی شود ، در همین موقع به صفحه مدرج دستگاه نگاه نموده و درجه را ببینید این عدد فشار خون می نیمم ( حداقل ) را نشان می دهد . گاهی قطع صدا در بعضی از افراد بطور کامل وجود نداشته در اینگونه موارد از تغییر و کاهش صدا فشار خون حداقل را تخمین می زنند . توجه کنید در ابتدای اندازه گیری پیچ دستگاه را به هیچ وجه یکباره باز نکنید فقط در صورتیکه صدایی شنیده نشد ، هوای داخل بازوبند را تماما“ خالی کرده و بعد از 15 ثانیه دوباره پمپ کنید .

     بعد از اتمام اندازه گیری فشار خون ، بازوبند را باز نموده و مقدارفشار خون خوانده شده را در اولین فرصت یادداشت نمائید .

          توجه :

در افراد سالم تفاوت عمده ا ی بین فشار خون در حالت خوابیده ( طاق باز ) ، نشسته و ایستاده وجود ندارد ، ولی در افرادی که داروی پایین آورنده فشار خون مصــرف می کنند چون اختلاف قابل توجهی در فشارخون خوابیده ،نشسته و ایستاده ایجاد می شود،لذامی بایست فشار خون را در حالت خوابیده ویا ایستاده اندازه گیری کرد.

بطور طبیعی بین فشارخون دست راست و چپ  10 تا 20 میلی متر جیوه اختلاف  وجود دارد(معمولا“ دست راست فشارخون بالاتری دارد) اما اختلاف بیشتر از این مقدار، غیر طبیعی است.

راهنمای  فرم مراقبت بیماران مبتلا به فشار خون بالا

          پس از شناسایی بیماران مبتلا به بیماری فشارخون بالا ، مشخصات و اطلاعات آنها را از فرم غربالگری استخراج و به ترتیب در فرم مراقبت مربوط به بیماران مبتلا به فشار خون بالا وارد نمائید .این فرم در دو صفحه پشت وروبه منظورثبت مراقبت های انجام شده برای هربیمارتهیه شده است. برای هر بیمار یک فرم تنظیم کنید .این فرم ها را باید درپرونده خانوار هر فرد نگهداری نمود.